Fosfor, yeryüzündeki yaşamın devamı için büyük önem taşıyan altı temel elementten biridir. Azot, karbon, hidrojen, oksijen ve kükürt ile birlikte organik bileşiklerin temel yapı taşlarını oluşturur. Şimdiye kadar, evrenimizin en uzak noktalarında bu elementlerden sadece biri eksikti. Ancak Amerikan Astronomi Derneği’nin 8 Haziran’da Albuquerque’deki toplantısında yapılan bir sunum sonucunda Samanyolu’nun çevresinde yer alan bir gaz bulutunda fosfor elementinin varlığına dair bulgular olduğu açıklandı.
Kaynak:https://www.sciencenews.org/article/a…
Samanyolu’nun kenarındaki bir bulutta fosforun bulunması, galaksimizde yaşamın bulunabileceği bölgeyi genişletti.
Fosfor, azot, karbon, hidrojen, oksijen ve kükürt ile birlikte Dünya’daki yaşam için altı temel elementten biridir. Şimdiye kadar, galaksimizin en uzak noktalarında bu elementlerden sadece biri eksikti.
Araştırmacılar, 8 Haziran’da Albuquerque’de düzenlenen Amerikan Astronomi Derneği toplantısında, fosforun bu kadar uzakta olmasının galaksinin yaşanabilir bölgesini merkezden yaklaşık 22.000 ışıkyılı kadar genişletebileceğini bildirdi.
Bu da gökbilimcileri Samanyolu’nun iç bölgelerindeki gezegenleri ve barındırabilecekleri herhangi bir yaşamı aramaya motive etti.
Ekip, iki radyo teleskopunu galaksinin kenarındaki soğuk, tozlu bir gaz bulutuna doğrulttu.
Bulut mutlak sıfırın sadece 25 derece üzerinde. Galaktik merkezden yaklaşık 74.000 ışıkyılı uzaklıkta, Samanyolu’nun çekirdeğinden Dünya’nın yaklaşık üç katı uzaklıkta bulunuyor. Astrokimyacı Lilia Koelemay ayrıca toplantıda fosfor monoksit ve fosfor mononitrit izleri olduğunu kaydetti.
Arizona Üniversitesi’nden astrokimyacı Lucy Ziurys, bu uzak bulutta fosfor aramanın zor bir iş olduğunu söylüyor.
Bu element sadece süpernovalarda üretilir. Ancak Samanyolu’nun dışında çok fazla malzeme olmadığı için, yaşamlarını büyük, element püskürten patlamalarla sonlandıracak kadar büyük yıldızlar oluşturmak zordur. Ziurys, galaksinin merkezinden 49.000 ışıkyılı uzaklıkta bilinen tek bir süpernova kalıntısı olduğunu söylüyor.
Ziurys, fosforun dış galaksiye ulaşmasının bir yolunun merkeze daha yakın bir süpernova olduğunu ve bunun bir “galaktik çeşme” başlatdığını söylüyor.
“Bir süpernova patlar, malzeme galaktik düzlemden dışarı fırlatılır, sonra tekrar galaktik kenarın yakınına yerleşir.” Orada malzeme çok seyrelmiş olacak ama ‘farklı süpernovalar patlarsa dış galaksiyi kirletmeye devam edecekler’ diyor.
Çalışmaya dahil olmayan Floransa’daki İtalyan Astrofizik Enstitüsü’nde astrofizikçi olan Francesco Fontani, “Fosfor içeren moleküllerin tespiti … açık ve inandırıcı görünüyor” diyor.
Fontani, dış galaksideki yaşam için gerekli diğer bazı elementleri gözlemledi, ancak fosforu asla gözlemlemedi. Gökbilimciler yaşam için gerekli altı elementi galaktik merkezden bu kadar uzakta bulamadıkları için, Samanyolu’nda yaşamın var olabileceği bölgenin şimdiye kadar buldukları en uzak süpernovaya kadar uzandığını varsaydılar, yaklaşık 52.000 ışık yılı uzaklıkta. galaktik merkez.
Galaksinin çekirdeğinden yaklaşık 6.500 ışıkyılı uzaklıkta bir iç kenarın da var olduğu varsayılmaktadır.
Burada meydana gelen nispeten fazla sayıda süpernova, bölgedeki rastgele bir gezegeni ağır ultraviyole ve X-ışını radyasyonuna maruz bırakarak yaşamın uzun süre devam etmesini zorlaştırır.
Fontani, “Bu tespit, galaktik merkezden benzer büyük mesafelerde bulunan organik moleküllerin önceki tespitleriyle birlikte, galaktik yaşanabilir bölgenin dış sınırlarının daha önce düşündüğümüzden daha geniş olabileceği fikrini destekliyor” diyor.
Yaşamın galaktik merkezden bu kadar uzakta ortaya çıkması için orada gezegenlerin yaşamış olması gerekir. Şimdiye kadar, yalnızca güneş sistemine nispeten yakın bir yerde gözlemlendiler – birkaç bin ışıkyılı genişliğinden daha fazla.
Ziurys, “Şu anda daha büyük galaktik-merkezi mesafelerde oluşup oluşamayacaklarını bildiğimizi sanmıyorum” diyor.
Galaksinin kenarlarında yaşam için altı temel unsuru bulmanın, yaşamın yeşerebileceği en uzak yerlerin keşfini teşvik edeceğini umduğunu söylüyor.
